تحلیل اقتصادی مکانیزاسیون و کارائی فنی در مزارع چغندرقند مطالعه موردی در استان فارس

در این مطالعه استفاده از فن‏آوری ماشین‏های کشاورزی در معنای خاص مکانیزاسیون در مزارع چغندرقند در استان فارس، مورد بررسی اقتصادی قرار گرفت. آمار و اطلاعات موردنیاز با استفاده‏از روش نمونه‏گیری طبقه‏بندی شده دو مرحله‏ای از شهرستان‏های فسا، اقلید و داراب که دارای زمین‏های متعدد زیرکشت چغندرقند در استان فارس می‏باشند، در سال زراعی 85-1384 جمع‏آوری گردید. از مجموع 203 زارع مورد مطالعه 113 کشاورز در گروه بیشتر مکانیزه (الف) و 90 کشاورز در گروه کم‏تر مکانیزه (ب) قرار گرفتند. در این تحقیق بررسی تاُثیر کاربرد فن‏آوری ماشین‏های کشاورزی در تولید، مقایسه میزان به‏کارگیری نهاده‏ها در واحد سطح، عملکرد و درآمد بین دو گروه فوق، مدنظر قرار گرفت. جهـت بررسی روابط تـولید از فرم تابع تـولید کاب - داگلاس استفاده شد. اندازه‏گیری بهره‏وری متوسط و نهایی بین دو گروه فوق نیز انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که بین میانگین عملکرد، هزینه عملیات ماشینی و ساعت آبیاری دو گروه مورد بررسی اختلاف معنی‏داری وجود دارد. کاربرد فن‏آوری ماشین‏های کشاورزی در مدل برآورد شده نشان‏دهندة تأثیر مثبت در تولید و بهبود وضعیت تولیدی از سوی کشاورزان بیشتر مکانیزه بود. ضریب این متغیر در مدل برآورد شده برابر با 311/0 بود. به‏منظور تعیین کارایی فنی دو گروه موردنظر از تابع تولید مرزی تصادفی و روش حداکثر درست‏نمایی برای تخمین استفاده شد. براساس نتایج به‏دست آمده آزمون حداکثر درستنمایی برای گروه کم‏تر مکانیزه حاکی‏از پذیرفته‏شدن تمام فرض‏های مربوطه برای این گروه بوده و بنابراین مقایسه کارایی فنی برای آن امکان‏پذیر نبود. حداکثر و حداقل کارائی فنی برای کشاورزان گروه بیشتر مکانیزه به ترتیب 99 و 11 درصد و متوسط آن 4/58 درصد بود. این اختلاف زیاد نشان می‏دهد که می‏توان بدون تغییر عمده در فن‏آوری یا نهاده‏های این گروه با اعمال روش‏های ترویجی و مدیریتی مناسب این اختلاف را به حداقل رساند.